Η αρθρίτιδα, η πιο συχνή εκφυλιστική πάθηση των αρθρώσεων, πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και έχει μια … ιδιαίτερη προτίμηση στις γυναίκες. Περισσότερο ευάλωτες, μάλιστα, αποδεικνύονται οι γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Για παράδειγμα, στις ηλικίες 40 έως 49 ετών η οστεοαρθρίτιδα εμφανίζεται στο 10% των γυναικών και μόνο στο 7% των ανδρών. Στις ηλικίες 60 έως 69, η συχνότητα ανεβαίνει στο 35% για τις γυναίκες και στο 19% για τους άνδρες.
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως υπάρχει μια απότομη αύξηση στα ποσοστά οστεοαρθρίτιδας γύρω στην ηλικία των 50 ετών στις γυναίκες, κάτι που δεν παρατηρείται στους άνδρες. Η εξίσωση στα ποσοστά αρχίζει να συμβαίνει μετά τα 70 έτη.
Αρθρίτιδα: πως εξηγείται ο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για τις γυναίκες
Αν και δεν είναι τεκμηριωμένες οι αιτίες για τον μεγαλύτερο κίνδυνο αρθρίτιδας στις γυναίκες, οι ειδικοί το αποδίδουν σε ένα συνδυασμό παραγόντων, εκ των οποίων οι κύριοι είναι:
Βάρος
Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την αρθρίτιδα — είτε σε γυναίκες είτε σε άνδρες — είναι η παχυσαρκία. Δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη καταπόνηση των αρθρώσεων λόγω βάρους, αλλά και οι φλεγμονώδεις παράγοντες που σχετίζονται με την παχυσαρκία που συμβάλλουν στην εξέλιξη της νόσου.
Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι συχνή κατά την εμμηνόπαυση, κάτι που ενδέχεται να εξηγεί εν μέρει τα ενισχυμένα ποσοστά της νόσου στις γυναίκες εκείνης της χρονικής περιόδου. Ωστόσο, ακόμη και οι γυναίκες με φυσιολογικό βάρος σε αυτή τη φάση της ζωής παρουσιάζουν ταχύτερη απώλεια χόνδρου σε σύγκριση με τους άνδρες.
Ανατομία
Η ανατομική κατασκευή των γυναικών φαίνεται επίσης να τις κάνει πιο ευάλωτες στην αρθρίτιδα. Επειδή οι γυναίκες έχουν φαρδύτερη λεκάνη από τους άνδρες, ενδεχομένως να ασκείται μεγαλύτερο φορτίο στο εξωτερικό τμήμα του γόνατος.
Οι γυναίκες είναι επίσης πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη επιγονατιδομηριαίας αρθρίτιδας, όπου η επιγονατίδα δεν γλιστρά ομαλά πάνω στην άρθρωση, αλλά τρίβεται πάνω στο μηριαίο οστό, προκαλώντας πόνο. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με οστική δυσμορφία, χαλαρότητα της άρθρωσης ή ελαττωμένη μυϊκή ισχύ. Η συνεχής αυτή τριβή οδηγεί σε φθορά που μπορεί να εξελιχθεί σε αρθρίτιδα.
Ενώ είναι γνωστό ότι η αδυναμία των μυών γύρω από το γόνατο είναι συχνή σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα, το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι ξεκάθαρο. Επίσης, αυτό το φαινόμενο παρατηρείται με παρόμοια συχνότητα και στα δύο φύλα.
Ορμόνες
Εφόσον η συχνότητα της αρθρίτιδας στις γυναίκες αυξάνεται κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, θεωρείται πιθανό να παίζουν ρόλο οι ορμονικοί παράγοντες.
Γνωρίζουμε ότι περίοδοι αυξημένων επιπέδων οιστρογόνων, όπως κατά την ενεργή φάση του κύκλου ή κατά την εγκυμοσύνη, συνδέονται με αυξημένη χαλαρότητα στις αρθρώσεις του γόνατος. Επιπλέον, τα οιστρογόνα και άλλες ορμόνες φαίνεται να συμμετέχουν σε φλεγμονώδεις μηχανισμούς ή στον μεταβολισμό των χονδροκυττάρων. Η έρευνα γύρω από τη δράση των ορμονών στην οστεοαρθρίτιδα συνεχίζεται.
Αθλητισμός
Οι γυναίκες αθλήτριες παθαίνουν ρήξεις πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ACL) σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες, και οι ρήξεις αυτές σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας — ακόμα και μετά από χειρουργική αποκατάσταση. Μία μελέτη σε γυναίκες αθλήτριες ποδοσφαίρου διαπίστωσε ότι περισσότερες από τις μισές που υπέστησαν ρήξη ACL εμφάνισαν ακτινολογικά σημάδια οστεοαρθρίτιδας μέσα στα επόμενα 12 χρόνια.
Κοινωνικές και Κοινωνιολογικές Διαφορές
Τέλος, οι διαφορές μεταξύ των φύλων όσον αφορά οικονομικούς πόρους, κοινωνική υποστήριξη, συμπεριφορές λήψης αποφάσεων και πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ενδέχεται επίσης να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της αρθρίτιδας. Ενδιαφέρον προκαλεί το δεδομένο ότι οι γυναίκες τείνουν να υποβάλλονται σε αρθροπλαστική σε πιο προχωρημένο στάδιο της νόσου συγκριτικά με τους άνδρες.
Πως μπορούν οι γυναίκες να προλάβουν ή να διαχειριστούν την οστεοαρθρίτιδα
Οι γυναίκες κάθε ηλικίας μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ή επιδείνωσης της αρθρίτιδας με τα εξής:
- Διατήρηση υγιούς βάρος.
- Ένταξη τακτικής άσκησης στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα.
- Ειδικές ασκήσεις για την ενίσχυση της δύναμη και της ευλυγισία για να αποφυγή τραυματισμών.
- Επίσκεψη σε ορθοπαιδικό για αναζήτηση θεραπείας με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων αρθρίτιδας.
