Κάθε χρόνο γίνονται χιλιάδες συμβατικές ολικές αρθροπλαστικές ώμου για ασθενείς με αρθρίτιδα ώμου. Ωστόσο, αυτή η επέμβαση δεν είναι κατάλληλη για ασθενείς με μεγάλες ρήξεις των τενόντων του στροφικού πετάλου, που έχουν αναπτύξει έναν πολύπλοκο τύπο αρθρίτιδας ώμου που ονομάζεται αρθροπάθεια από ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy). Η συμβατική αρθροπλαστική ώμου (primary shoulder arthroplasty) σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να οδηγήσει σε πόνο και περιορισμένη κίνηση και γιαυτό η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου θεωρείται σύγχρονα η ενδεδειγμένη επιλογή.
Περιγραφή
Μια συμβατική αρθροπλαστική ώμου μιμείται τη φυσιολογική ανατομία της άρθρωσης: Ένα πλαστικό κύπελλο τοποθετείται στην υποδοχή ώμου (ωμογλήνη) και μια μεταλλική μπάλα είναι προσαρτημένη στην κορυφή του οστού του άνω βραχίονα (βραχιόνιο). Σε μια ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου, η υποδοχή και η μεταλλική μπάλα αλλάζουν. Η μεταλλική μπάλα είναι στερεωμένη στην ωμογλήνη και το πλαστικό κύπελλο στερεώνεται στο άνω άκρο του βραχιονίου.
Μια ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου λειτουργεί καλύτερα για άτομα με αρθροπάθεια από ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy) επειδή βασίζεται σε διαφορετικούς μύες για την επίτευξη φυσιολογικής κίνησης του άνω άκρου. Σε έναν υγιή ώμο, οι μύες του στροφικού πετάλου βοηθούν στη κίνηση και την ισχύ του βραχίονα κατά τη διάρκεια ανύψωσης του χεριού. Μια συμβατική αρθροπλαστική ώμου χρησιμοποιεί επίσης τους μύες του στροφικού πετάλου για να λειτουργήσει σωστά.
Σε έναν ασθενή με μεγάλη ρήξη στροφικού πετάλου και συνοδό αρθροπάθεια, αυτοί οι μύες δεν λειτουργούν πλέον. Η ανάστροφη ολική αντικατάσταση ώμου βασίζεται στον δελτοειδή μυ, αντί του στροφικού πετάλου, για να τροφοδοτήσει και να τοποθετήσει τον βραχίονα. Ουσιαστικά αναδημιουργεί τη λειτουργία του σχισμένου στροφικού πετάλου.
Υποψήφιοι για Ανάστροφη Αρθροπλαστική Ωμου
Μπορεί να συνιστάται εάν έχετε:
- Πλήρη ρήξη στροφικού πετάλου με μη δυνατότητα επιτυχούς συρραφής
- Αρθροπάθεια από ανεπάρκεια του στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy)
- Μια προηγούμενη αρθροπλαστική ώμου που ήταν ανεπιτυχής
- Έντονο πόνος στον ώμο και δυσκολία να σηκώσετε το χέρι σας μακριά από το πλάι ή πάνω από το κεφάλι σας
- Πολύπλοκο κάταγμα της άρθρωσης του ώμου
- Χρόνιο εξάρθρημα ώμου
Προετοιμασία για χειρουργική επέμβαση
Ο ορθοπεδικός χειρουργός σας θα σας βοηθήσει να σχεδιάσετε και να προετοιμαστείτε για την επέμβαση στον ώμο σας. Σύγχρονα έχουν αναπτυχθεί υπολογιστικά προγράμματα προεγχειρητικού σχεδιασμού (preoperative planning software) που βοηθούν τον χειρουργό στον λεπτομερή σχεδιασμό της χειρουργικής επέμβασης αλλά και ειδικά εργαλεία προσαρμοσμένα στην ανατομία του κάθε ασθενούς (PSI – patient specific instruments). Απαιτείται η προεγχειρητική διενέργεια μιας αξονικής τομογραφίας ώμου της οποίας τα δεδομένα χρησιμοπούνται στα ειδικά προγράμματα για να μας παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες και κατευθύνσεις ως προς την σωστή χειρουργική τεχνική που απαιτείται για την επιτυχή διενέργεια μιας ανάστροφης αρθροπλαστικής ώμου.
Ιατρική Αξιολόγηση
Οι περισσότεροι ασθενείς πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη προεγχειρητικό έλεγχο από τον γιατρό ή τον παθολόγο πρωτοβάθμιας φροντίδας πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό απαιτείται για να βεβαιωθείτε ότι είστε αρκετά υγιείς για να κάνετε τη χειρουργική επέμβαση και να ολοκληρώσετε επιτυχώς την ανάρρωση.
Πολλοί ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιακές παθήσεις, πρέπει επίσης να αξιολογηθούν από έναν ειδικό, όπως έναν καρδιολόγο, πριν από τη χειρουργική επέμβαση.
Φάρμακα
Φροντίστε να μιλήσετε με τον ορθοπεδικό σας για τα φάρμακα που παίρνετε. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να χρειαστεί να σταματήσουν πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Για παράδειγμα, μερικά φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική αιμορραγία και θα πρέπει να διακόπτονται 2 εβδομάδες πριν από την επέμβαση (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη και ναπροξένη)
Εάν παίρνετε αραιωτικά αίματος (αντιπηκτικά), είτε ο γιατρός πρωτοβάθμιας φροντίδας είτε ο καρδιολόγος σας θα σας συμβουλεύσει σχετικά με τη διακοπή αυτών των φαρμάκων πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Επιπλέον, ορισμένοι τύποι φαρμάκων για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να χρειαστεί να σταματήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα.
Σχεδιασμός επιστροφής στο σπίτι
Κάνοντας απλές αλλαγές στο σπίτι σας πριν από τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να διευκολύνει την περίοδο ανάρρωσής σας.
Τις πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση, θα είναι δύσκολο να φτάσετε σε ψηλά ράφια και ντουλάπια. Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, τοποθετήστε τυχόν αντικείμενα που μπορεί να χρειαστείτε μετά σε χαμηλά ράφια.
Όταν επιστρέψετε σπίτι από το νοσοκομείο, θα χρειαστείτε βοήθεια για μερικές εβδομάδες με ορισμένες καθημερινές εργασίες όπως το ντύσιμο, το μπάνιο, το μαγείρεμα και το πλύσιμο ρούχων. Εάν δεν θα έχετε καμία υποστήριξη στο σπίτι αμέσως μετά τη χειρουργική επέμβαση, μπορεί να χρειαστείτε μια σύντομη παραμονή σε κέντρο αποκατάστασης μέχρι να γίνετε πιο ανεξάρτητοι.
Το χειρουργείο σας
Πριν την χειρουργική επέμβαση
Φοράτε φαρδιά ρούχα και πουκάμισο με κουμπιά μπροστά όταν πηγαίνετε στο νοσοκομείο για το χειρουργείο σας. Μετά την επέμβαση, θα έχετε το άνω άκρο σε μια ανάρτηση και θα έχετε περιορισμένη χρήση του βραχίονα σας.
Μπορεί να εισαχθείς στο νοσοκομείο την ημέρα της επέμβασης ή μπορεί να πάρεις εξιτήριο στο σπίτι μετά την επέμβαση. Συζητήστε με τον χειρουργό σας ποια επιλογή είναι η καλύτερη για εσάς.
Μόλις μεταφερθείτε στον χώρο προεγχειρητικής προετοιμασίας, θα συναντηθείτε με έναν γιατρό από το τμήμα αναισθησιολογίας. Εσείς, ο αναισθησιολόγος σας και ο χειρουργός σας θα συζητήσετε τον τύπο της αναισθησίας που θα χρησιμοποιήσετε κατά τη διάρκεια της επέμβασης σας που μπορεί να είναι:
- Γενική αναισθησία (κοιμάστε σε όλη την επέμβαση)
- Περιοχική αναισθησία (να μην αισθάνεστε γύρω από τη χειρουργική περιοχή)
- Συνδυασμός γενικής & περιοχικής αναισθησίας (interscalene block)
Χειρουργική επέμβαση
Η χειρουργική επέμβαση ανάστροφης αρθροπλαστικής διαρκεί συνήθως περίπου 1-2 ώρες. Ο χειρουργός σας θα κάνει μια τομή είτε στο μπροστινό είτε στο πάνω μέρος του ώμου σας. Θα αφαιρέσουν το κατεστραμμένο οστό και στη συνέχεια θα τοποθετήσουν τα νέα εμφυτεύματα για να αποκαταστήσουν τη λειτουργία στον ώμο σας.
Χειρουργικές Επιπλοκές
Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου είναι μια άκρως τεχνική διαδικασία. Ο χειρουργός σας θα αξιολογήσει προσεκτικά την ιδιαίτερη κατάστασή σας και θα συζητήσει μαζί σας τους κινδύνους της χειρουργικής επέμβασης.
Οι κίνδυνοι για οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνουν αιμορραγία, νευρική βλάβη και μόλυνση. Οι επιπλοκές που σχετίζονται με μια ολική αντικατάσταση της άρθρωσης περιλαμβάνουν φθορά, χαλάρωση ή εξάρθρωση των εξαρτημάτων. Εάν συμβεί κάποιο από αυτά, η νέα άρθρωση του ώμου μπορεί να χρειαστεί αναθεώρηση ή επανεγχείρηση.
Αποκατάσταση
Μετά τη χειρουργική επέμβαση, η ιατρική ομάδα σας θα σας δώσει αρκετές δόσεις αντιβιοτικών για να μειώσει τον κίνδυνο μόλυνσης και παυσίπονα για να σας κρατήσει άνετα. Μερικοί ασθενείς μπορούν να πάνε σπίτι την ίδια μέρα με την επέμβαση, ενώ άλλοι πρέπει να εισαχθούν στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι περισσότεροι ασθενείς που εισάγονται πηγαίνουν σπίτι την επόμενη μέρα. Ο χειρουργός σας θα σας μιλήσει για το εάν είναι κατάλληλη για εσάς μια διανυκτέρευση ή εξιτήριο αυθημερόν.
Διαχείριση του πόνου
Μετά την επέμβαση, θα νιώσετε λίγο πόνο. Αυτό είναι ένα φυσικό μέρος της διαδικασίας επούλωσης. Ο γιατρός και οι νοσοκόμες σας θα εργαστούν για να μειώσουν τον πόνο σας, κάτι που μπορεί να σας βοηθήσει να αναρρώσετε από τη χειρουργική επέμβαση γρηγορότερα.
Συχνά συνταγογραφούνται φάρμακα για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο μετά την επέμβαση. Πολλοί τύποι φαρμάκων είναι διαθέσιμοι για να βοηθήσουν στη διαχείριση του πόνου, συμπεριλαμβανομένων των οπιοειδών, των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και των τοπικών αναισθητικών. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν συνδυασμό αυτών των φαρμάκων για την ανακούφιση από τον πόνο, καθώς και να ελαχιστοποιήσει την ανάγκη για οπιοειδή.
Να γνωρίζετε ότι, αν και τα οπιοειδή βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου μετά την επέμβαση, είναι ναρκωτικά και μπορεί να είναι εθιστικά. Η εξάρτηση από τα οπιοειδή και η υπερβολική δόση έχουν γίνει κρίσιμα ζητήματα δημόσιας υγείας. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε οπιοειδή μόνο σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας και να σταματήσετε τη λήψη τους μόλις αρχίσει να βελτιώνεται ο πόνος σας. Μιλήστε με το γιατρό σας εάν ο πόνος σας δεν έχει αρχίσει να βελτιώνεται μέσα σε λίγες εβδομάδες από την επέμβαση.
Φυσικοθεραπεία
Όταν φύγετε από το νοσοκομείο, το χέρι σας θα είναι σε μια ανάρτηση. Ο χειρουργός σας μπορεί να σας δώσει οδηγίες να κάνετε ασκήσεις μικρού εύρους κίνησης για να αυξήσετε την κινητικότητα και την αντοχή σας. Μπορούν επίσης να συστήσουν ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για την ενίσχυση του ώμου σας και τη βελτίωση της ευελιξίας.
Θα πρέπει να μπορείτε να φάτε, να ντυθείτε και να περιποιηθείτε τον εαυτό σας μέσα σε λίγες ημέρες μετά την επέμβαση.
Ο χειρουργός σας μπορεί να σας ζητήσει να επιστρέψετε για επισκέψεις στο γραφείο και ακτινογραφίες για την παρακολούθηση του ώμου σας.
Τι πρέπει και δεν πρέπει μετά την επέμβαση
- Ακολουθήστε το πρόγραμμα άσκησης στο σπίτι που σας έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας.
- Αποφύγετε τις ακραίες θέσεις των χεριών, όπως πίσω από το σώμα σας ή το χέρι σας κατευθείαν στο πλάι, για τις πρώτες 6 εβδομάδες.
- Μην το παρακάνετε.
- Μην σηκώνετε τίποτα βαρύτερο από 5 κιλά. για τις πρώτες 6 εβδομάδες μετά την επέμβαση.
- Μην πιέζετε τον εαυτό σας από την καρέκλα ή το κρεβάτι, καθώς αυτό απαιτεί ισχυρές μυϊκές συσπάσεις.
- Μην συμμετέχετε σε επαναλαμβανόμενες άρσεις βάρους μετά από αρθροπλαστική ώμου.
Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα
Μετά την αποκατάσταση, πιθανότατα θα μπορείτε να σηκώσετε το χέρι σας ακριβώς πάνω από το ύψος των ώμων και να λυγίσετε τον αγκώνα σας για να φτάσετε στην κορυφή του κεφαλιού σας ή σε ένα ντουλάπι. Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου παρέχει εξαιρετική ανακούφιση από τον πόνο και η ικανοποίηση του ασθενούς είναι συνήθως πολύ υψηλή.
